Многія прадметы, да якіх мы прывыклі ў побыце, рэзка знікаюць з жыцця палітвязняў. А тое, што ўсё ж атрымліваецца здабыць, часта выкарыстоўваецца самым нечаканым чынам. Спыталі ў палітвязняў, што вызваліліся, пра тое, якія прадметы былі на вагу золата за кратамі — і паказваем вам.
Рэдакцыя «Люстэрка» разам з дзясяткамі іншых незалежных медыя і грамадскіх арганізацый запускае марафон дапамогі палітвязням і іх сем’ям «Нам не ўсё адно!». Мы будзем збіраць грошы для людзей, якіх беларускі рэжым усімі сіламі спрабуе ізаляваць. Улады хочуць, каб палітычныя зняволеныя і іх блізкія адчувалі сябе забытымі — і нам, беларусам, вельмі важна гэтага не дапусціць. Дапамажыце людзям, якія апынуліся за кратамі за свае перакананні.
Тут падрабязнасці марафону і важная інфармацыя для чытачоў з Беларусі
Дзеля вашай бяспекі рэдакцыя «Люстэрка» заклікае не данаціць з картак беларускіх банкаў. Калі вы чытаеце гэта знаходзячыся ў Беларусі — вы ўжо робіце вельмі важную справу. Вы пераадольваеце страх і не даяце рэжыму прымусіць вас не глядзець вакол.
Грошы будуць збірацца на адзіны рахунак фонду «21 мая», створанага Вольгай Гарбуновай, прадстаўніцай Кабінета па сацыяльных пытаннях. Пасля яны будуць перададзеныя арганізацыям, якія дапамагаюць палітвязням і іх сем’ям.
Мінімальнае ахвяраванне ўстаноўленае на ўзроўні 5 еўра для таго, каб не даць нядобразычліўцам заблакаваць кампанію па зборы сродкаў вялікай колькасцю маленькіх плацяжоў — яны выклікаюць падазрэнні ў аплатнай сістэмы, і яна спыняе прыём грошай.
Запалкі ў СІЗА даступныя, і да іх выкарыстання падыходзілі творча. Напрыклад, рабілі з іх пінцэт для броваў. Для Іны такое вынаходніцтва суседак па камеры аказалася вельмі дарэчным: «Браліся дзве запалкі, я клалася на калені суседцы або на падушку, пад святло, і запалкамі вырывалі. У мяне не было асаблівай патрэбы наводзіць прыгажосць, і я гэта рабіла два разы: калі толькі прыехала з Акрэсціна і перад судом. А дзяўчаты часта шчыпалі, і не толькі бровы, нават валасы на нагах». Фота: «Люстэрка»«У СІЗА ў мяне былі сур’ёзныя праблемы з зубамі, а ў адной дзяўчынкі былі такія вось зубачысткі. Я вельмі доўга набіралася смеласці папрасіць, бо разумела, што і ёй яны патрэбныя. Аднойчы яна ўбачыла, як я калупаюся кавалкам паперы ў роце, і сказала: „На“. І я гэтую аднаразовую палачку два месяцы берагла», — расказвае Іна. Гэтак жа беражліва ў камеры захоўвалі і ватныя палачкі: «Вельмі каштоўна было раз на месяц-паўтара пачысціць вушы». Фота: «Люстэрка»Ежа ў зняволенні «прэсная і жудасная». Рэгулярных перадач Іна не атрымлівала (жанчына родам з Гродна, а сядзела ў СІЗА на Валадарскага ў Мінску), таму прасіла дасылаць у пасылках спецыі. «Каб з’явіўся апетыт і хоць неяк можна было есці гэтую ежу, бо харчавацца трэба было ў любым выпадку», — расказвае яна. Спецыі Іне перадавалі ледзь не кілаграмамі, як і многім іншым у камеры. Фота: «Люстэрка»Жоўтыя сцены камеры і пастаяннае святло Іна называе «проста кашмарнымі», і ў такіх умовах любыя яркія карцінкі радавалі вока. «Занадта была бедная абстаноўка. Перыядычна гэтыя паштоўкі даставаліся (у каго былі вялікія калекцыі), пускаліся па нарах, і мы ўсе разглядалі. Гэта займала шмат часу, гадзіну-паўтары. Плюс дзяўчаты перыядычна абменьваліся імі, і мы маглі ад сябе паслаць паштоўку блізкім — гэта было каштоўна». Вельмі важныя і надушаныя паштоўкі і лісты: жанчына ўспамінае, што яркія пахі пасярод затхлага паветра камеры нібы пераносілі ў іншы свет. Фота: «Люстэрка»У пластыкавых бутэлек з вадой у СІЗА шмат функцый: з іх дапамогай можна памыцца, выкарыстаць замест падушкі, а напоўненыя вадой, яны хоць неяк астуджаюць у спёку. У камеры Валянціна бутэлькі выкарыстоўвалі як гантэлі для заняткаў спортам: «Некалькі паўтара-двухлітровых бутэлек клалі ў пакет і займаліся», — расказвае ён. У калоніі ў такой замене інвентару неабходнасці асабліва не было, для зняволеных віселі турнікі. Фота: «Люстэрка»Звычайная шарыкавая ручка ў СІЗА перайшла ў катэгорыю сталовых прыбораў: ёю зручна размешваць нешта ў кубку, а яшчэ яе корпус замяняе трубачку для напояў. «Часам ад ручкі адломлівалі кончык, каб зусім было падобна», — расказвае Вольга. Ужо ў калоніі яна знайшла ўжытак і стрыжню: яго экс-палітзняволеная выкарыстоўвала як кручок для вязання. Фота: «Люстэрка»У паўсядзённым жыцці ніткі выкарыстоўваюцца рэдка, толькі калі трэба нешта зашыць. У зняволенні яны робяцца ў разы важнейшымі: з нітак можна зрабіць нож, без якога пражыць няпроста. «Для гэтага патрэбныя два чалавекі. Бярэцца неабходная даўжыня, і ніткі скручваюцца паміж сабой. У выніку яны ператвараюцца ў канацік, і ім можна рэзаць. Гэта рабілі таксама ўдваіх», — тлумачыць Віталь прынцып стварэння і працы нажа з падручных сродкаў. Мужчына ўдакладняе: нож зняволеным таксама выдавалі, але чакаць яго доўга і не заўсёды можна атрымаць. Фота: «Люстэрка»«У зняволенні ўзрастае значэнне ўсіх прадметаў гігіены. Напрыклад, абцужкі для пазногцяў — суперкарысная рэч. Іх маглі забраць, але можна было дамаўляцца: міліцыянтам таксама не прыкольна ўвесь час даваць тупыя нажніцы», — расказвае Лявон. Фота: «Люстэрка»Каляровыя алоўкі і фламастары, якіх зняволеныя маглі не браць у рукі гадамі, за кратамі аказваюцца адной з нямногіх даступных забаваў. «Вельмі добра і карысна, калі яны ёсць. Я вельмі шмат маляваў там, — успамінае Лявон. — З адной ручкай і сшыткам сумна. А калі ты можаш нешта памаляваць, становіцца прасцей. А ўжо калі ёсць клей, то можна яшчэ больш усяго зрабіць». Фота: «Люстэрка»Кубкі ў СІЗА на Валадарскага нейкі час былі металічнымі і з ручкамі, успамінае Лявон. А потым іх замянілі на такія ж металічныя шклянкі, і «гэта была проста катастрофа» — апошнія награваліся ў разы мацней, чым кубкі. Каб хоць неяк трымаць іх у руках, зняволеныя надзяваюць на шклянкі абрэзаныя шкарпэткі. Гэты прадмет гардэроба часам можна выкарыстоўваць творча: разам з аднакамернікамі Аляксандр аднойчы пашыў са шкарпэтак мяч. «Мы назбіралі шкарпэтак, сшылі і гулялі ў футбол. На дзве гульні яго хапіла», — удакладняе ён. Фота: «Люстэрка»Нечаканае выкарыстанне ў камерах СІЗА атрымала туалетная папера. «Пасля таго як ходзіш у прыбіральню (асабліва калі ў чалавека нейкія праблемы са страўнікам), у камеры вельмі непрыемна пахне. І ў такім выпадку можна ўзяць туалетную паперу, падпаліць і пакінуць потым тлець. Атрымліваецца такі мясцовы асвяжальнік паветра», — апісвае Аляксандр. Фота: «Люстэрка»
